آزمایش و مراقبت از ابزارهای پزشکی یک موضوع مهم در استریلیزاسیون ابزارهای پزشکی می باشد که در این مقاله به این موضوع پرداخته شده است.
آزمایش ابزارها
تمامی ابزارها باید پس از پاکسازی؛ به دقت از نظر تمیزی، ایجاد لکه، خوردگی و عملکرد بازرسی شوند.
پاکیزگی
تمامی ابزارها باید پس از پاکسازی، کاملاً تمیز؛ یعنی عاری از باقیماندۀ پروتئینی قابل مشاهده و سایر آلاینده‌ها باشند.
بقایای خاک، بقایای بافت یا خرده‌های استخوان، می‌توانند با وجود پاکسازی و ضدعفونی، در شیارها یا دهانه‌ها باقی بمانند.
موارد زیر باید به‌طور ویژه بررسی شوند:
- ابزارهای دارای دندانه‌های غیرتروماتیک.
- تمامی ابزارهای دارای اتصالات.
- پنس شکافندۀ استخوان، پانچ استخوان، پنس اسکنۀ توخالی (ممکن است هنوز بقایای استخوان روی آنها وجود داشته باشد!).
- کانال‌های پاکسازی، دستگاه‌های مکش و غیره.
- ابزارهای فرسوده و زنگ‌زده باید حذف شوند.
- ابزارهای آسیب دیده (تَرَک‌های موئی در قسمت بسته شدن؛ ممکن است درج‌های فلزی سخت در سوزن‌گیر شکسته باشند و غیره) نیز باید حذف شوند.
ابزارهای به شدت ظریف (مانند ابزارهای چشمی)، باید با استفاده از ذره‌بین یا دوربین دو چشمی، بازرسی شوند!
آلودگی باقی‌مانده بر روی ابزارها، در حین استریل‌سازی ثابت می‌شود و در ادامه، حذف آنها از ابزارها بسیار دشوار است.
علاوه بر این، آلودگی باقی‌مانده می‌تواند تأثیری منفی بر نتایج استریلیزاسیون داشته باشد (زیرا دسترسی مواد استریل‌‌کننده به سطوح را سخت‌تر می‌کند). این امر، به ویژه در مورد فرآیندهای استریلیزاسیون در دمای پایین بسیار مهم است!
| توجه: ابزارهای کثیف حتماً باید یک بار دیگر تمیز شوند!!!! |
تشکیل لکه
ابزارهای لکه‌دار، عمدتاً نتیجه‌ای از پاکسازی و ضدعفونی ضعیف هستند.
دلایل احتمالی این امر عبارت‌اند از:
– پاکسازی خودکار یا دستی ناکافی
– مواد شوینده، ضدعفونی‌کننده یا محصولات مراقبتی نامناسب
– دوز نادرست مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده
– باقیماندۀ مواد شوینده (همراه‌بری)
– اثرات آب، به عنوان مثال: آهن یا سیلیکات
– ابزارهایی که قبلاً آسیب دیده‌اند، باید حذف شوند (به عنوان مثال: ابزارهای زنگ‌زده باعث می‌شوند که زنگ‌زدگی روی ابزارهای سالم نیز رسوب کند) (زنگ‌زدگی خارجی)
– بقایای دارو
– غیره.
تغییرات سطحی می‌تواند در انواع ابزارها و صرف نظر از جنس آنها رخ دهد. این امر، به ویژه در مورد «بقایای قابل حذفی» صادق است و با پاکسازی مجدد می‌توان آنها را به طور کامل پاک کرد.
اغلب این احتمال وجود دارد که تغییر رنگ‌های زرد – قهوه‌ای به قهوه‌ای تیره، اشتباهاً به عنوان زنگ‌زدگی تعبیر شود.
خوردگی
ابزارها به دلیل مواجهه با اثرات شیمیایی و حرارتی در معرض فشارهای سختی هستند:
– خون و ترشحات
– محلول رینگر
– مواد ضدعفونی‌کننده و شوینده
– استریلیزاسیون
در صورت تغییر رنگ، باید به بررسی این موضوع پرداخت که آیا ابزاری با کیفیت پایین در سینی وجود دارد یا خیر؟
خوردگی حفره‌ای
خوردگی سایشی
کارآمدی
ابزارهای مختلف، با توجه به کاربرد مورد نظر طراحی شده‌اند. بنابراین، باید به بررسی‌های عملکردی پرداخت تا از حذف هر گونه ابزار ناموفق در برآورده کردن الزامات اطمینان حاصل شود.
– باید قبل از بررسی عملکردی ابزارهای دارای قطعات متحرک (قیچی، کلمپ و غیره)، مدت زمانی را اجازه داد که قطعات خنک شوند تا از اصطکاک فلزی جلوگیری شود.
– ابزارهای فرسوده، آسیب‌دیده و زنگ‌زده باید حذف شوند.
– دستورالعمل‌های سازنده باید کاملاً رعایت شوند!
مراقبت از ابزارها
تمامی ابزارهای دارای مفصل یا دریچه (گیره، قیچی و غیره)، پس از پاکسازی به مراقبت ویژه نیاز دارند. همانطور که هر جزء مکانیکی چرخنده به «روغن‌کاری» نیاز دارد، ابزارها نیز باید به خوبی روغن‌کاری شوند تا از عملکرد طولانی مدت آنها اطمینان حاصل شود.
باید از محصولات مراقبتی مبتنی بر روغن پارافین استفاده کرد که استریلیزاسیون با بخار را تحمل می‌کنند. این محصولات مراقبتی از اصطکاک فلزی جلوگیری می‌کنند و بنابراین، عملکرد مناسب ابزار یعنی باز و بسته شدن راحت‌تر آن را تضمین می‌کنند. در نتیجه از خوردگی سایشی (= آسیب به سطح که به نوبۀ خود باعث زنگ‌زدگی می‌شود) جلوگیری می‌شود.
روش:
- به هنگام مراقبت از ابزارها، باید اطمینان حاصل شود که روغن، تنها در محل‌های رخ دادن اصطکاک به کار می‌رود.
- اسپری کردن روغن بر روی سطوح ابزارها توصیه نمی‌شود؛ زیرا در این صورت، روغن به نواحی مفصلی ظریف دسترسی پیدا نمی‌کند.
- هرگونه روغن اضافی باید با پارچه‌ای بدون پرز از سطوح پاک شود.
- اسپری کردن روغن بر روی ابزار برای مکان‌های غیرقابل دسترس پیشنهاد می‌شود
- انجام کارهای مراقبتی معمول
