باید از طریق ضدعفونی آندوسکوپ‌های سخت و یا انعطاف‌پذیر، از انتقال پاتوژن‌ها از بیمار به بیمار جلوگیری کرد.
قانون ضدعفونی و استریلیزاسیون وسائل پزشکی در مؤسسات بهداشتی اتحادیۀ اروپا توسط دستورالعمل تجهیزات پزشکی تنظیم شده است.
پردازش مجدد دستی
از آنجا که پردازش مجدد دستی یا نیمه خودکار آندوسکوپ‌ها با پیشرفت علم و فناوری مطابقت ندارد، در اینجا نباید به آن پرداخته شود.
پاکسازی و ضدعفونی خودکار
پردازش مجدد خودکار آندوسکوپ، پیشرفته‌ترین روش موجود است و فرآیند پاکسازی و ضدعفونی را از بسیاری جهات تسهیل می‌کند. این روش، پردازش مجدد استاندارد آندوسکوپ و مستندسازی مداوم را تضمین می‌کند.
پردازش مجدد آندوسکوپ، باید در دستگاه شستشو – ضدعفونی آندوسکوپ (EWD) و با رعایت دستورالعمل‌های تولیدکننده انجام شود تا عملکرد مؤفق فرآیند تأیید گردد و از این طریق، ایمنی و سلامت بیماران، کاربران یا اشخاص ثالث به خطر نیفتد. پردازش مجدد باید سازماندهی شود تا از محافظت پرسنل در برابر عفونت اطمینان حاصل شود و بهداشت و ایمنی شغلی رعایت گردد.
مدل‌های قدیمی‌تر EWD که به عنوان «WD»های نیمه خودکار نیز شناخته می‌شوند، با مواد شوینده، ضدعفونیکننده و محلول‌های تمیزکنندۀ تأمین شده از مخازن دارای گردش مکرر تمامی مایعات کار می‌کنند. این سیستم، عملاً به طور اجتناب‌ناپذیری باعث می‌شود که میکروارگانیسم‌های نامطلوب، آب تمیزکننده را آلوده کرده و در آن تشکیل کلونی بدهد. از این رو چنین ماشین‌هایی در حال حاضر منسوخ شده‌اند.
رویه‌های عملیاتی استاندارد (SOP) پردازش مجدد آندوسکوپ‌ها و لوازم جانبی، باید در هر واحد آندوسکوپی موجود باشند!
پردازش مجدد آندوسکوپ‌های انعطاف‌پذیر، از همان محل معاینه (بیمار) آغاز می‌شود!
آندوسکوپ پس از معاینۀ بیمار
- پس از بیرون کشیدن آندوسکوپ از بیمار، لولۀ درج را با سواب یکبارمصرف پاک کنید.
- آندوسکوپ را روی چرخ دستی مخصوص آویزان کنید و انتهای دیستال آن را در محلول تمیزکننده فرو کنید.
- شیر تمیزکننده را طبق دستورالعمل تولیدکننده در دهانۀ هوا / آب قرار دهید و از آن استفاده کنید ( با توجه به شکل3، کانال‌هایی را که قابل برس‌کشی نیستند، تمیز می‌کند و میکروارگانیسم‌ها و بقایای آلی را جدا می‌کند).
- فشار دادن شیر مکش قرمز را برای حداقل 10 ثانیه ادامه دهید (محلول تمیزکننده به داخل کانال کار آسپیره می‌شود).
- موجودی هوا / آب را متوقف کنید؛ به عنوان مثال: منبع نور را خاموش کنید، موجودی هوا در منبع نور را کاهش دهید یا کانکتور منبع تغذیه را تا حدودی بیرون بکشید.
- اقدامات بهداشتی مورد نیاز: منبع نور را خاموش کنید، بطری پاکسازی را جدا کنید، واحد دوربین (درپوش محافظ آب را فوراً نصب کنید) و لولۀ مکش از کانکتور منبع تغذیۀ اندوسکوپ بردارید.
- آندوسکوپ را در چرخ دستی مخصوص حمل و نقل قرار دهید و آن را به اتاق پردازش مجدد ببرید.
شکل 3: وارد کردن شیر پاکسازی
پیش‌پاکسازی دستی آندوسکوپ‌ها
- دستگاه تست نشتی را روی درپوش محافظ آندوسکوپ و در برابر آب قرار دهید.
- قبل از غوطه‌ورسازی آندوسکوپ در حوضچۀ پاکسازی، فشار را طبق دستورالعمل تولیدکننده ایجاد کنید و آندوسکوپ را در حوضچه‌ای پر از محلول شویندۀ ضدعفونیکننده فرو کنید؛ تمامی قسمت‌ها باید کاملاً با محلول پوشانده شوند.
- ایجاد هرگونه حباب هوا را بررسی کنید.
- دریچۀ هوا / آب، دریچۀ مکش، درپوش دیستال (آندوسکوپ کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) را بردارید و در ظرف مخصوص مواد کثیف قرار دهید.
- دریچۀ بیوپسی را بردارید و دور بیندازید.
- لولۀ درج آندوسکوپ در قسمت بیرونی را به دقت با پارچۀ یکبارمصرف پاک کنید.
- سپس کانال‌ها (کانال کار و عرضه) را با یک برس نرم مناسب تمیز کنید؛ همیشه زیر سطح محلول مایع کار کنید (از پاشیدن جلوگیری کرده و اقدامات احتیاطی و ایمنی را رعایت کنید).
- همواره بخش زاویه‌دار آندوسکوپ را به هنگام برس کشیدن صاف نگه دارید (از آسیب به کانال کار آندوسکوپ جلوگیری کنید). برای این منظور، از یک برس نرم یکبارمصرف مناسب، برای آلودگی‌زدایی قطعاتی با دسترسی دشوار استفاده کنید (به عنوان مثال: ناحیۀ پشت اهرم آلباران در آندوسکوپ ERCP).
- محلول تمیزکننده را با پاکسازی تمامی کانال‌ها آبکشی کنید (آداپتور پاک‌کنندۀ مناسب برای کانال پاکسازی اضافی و لولۀ پاکسازی برای کانال کار و عرضه). برای این منظور، لولۀ پاکسازی را به کانکتور منبع تغذیه وصل کنید.
- جت واشر (که می‌توان آن را با آب استریل پر کرد) یا دستگاه اسپری آب (به عنوان مثال: نازل WISAP)، لوازم جانبی پاکسازی مناسبی هستند.
- سپس کانال‌ها را با وارد کردن هوا ( از هوای فشرده طبق دستورالعمل تولیدکننده و با سرنگ یکبارمصرف با اندازۀ مناسب استفاده کنید) از طریق لولۀ پاکسازی تمیز کنید.
- آندوسکوپ را از حوضچه خارج کنید و اجازه دهید تا تمام آب چکه کند.
- دستگاه تست نشتی را قطع کنید (احتیاط! فشار را از آندوسکوپ بردارید).
- بیرون آندوسکوپ را با یک پارچۀ یکبارمصرف مناسب خشک کنید (این کار به جلوگیری از پاشش در اتاق پردازش مجدد کمک می‌کند).
- پردازش مجدد دستی آندوسکوپ‌ها قبل از بارگذاری EWD از اهمیت بالایی برخوردار است. محلول‌های ضدعفونی، تنها می‌توانند فعالیت خود را روی سطوح صاف و تمیز اعمال کنند!
در صورت عدم نیاز به تست نشتی:
- اندوسکوپ را سریعاً از آب خارج کنید.
- آندوسکوپ نباید در هیچ محلولی یا در EWD قرار بگیرد.
- بیرون آندوسکوپ را با یک پارچۀ یکبارمصرف خشک کنید.
- بیرون را با الکل پاک کنید و همچنین نسبت به پاک کردن کانال‌ها تلاش کنید (خشک شدن آندوسکوپ را تسریع می‌کند).
- آن را در فویل حمل و نقل محافظ بپیچید و در جعبۀ حمل و نقل با اندازۀ مناسب قرار دهید.
- برگۀ اطلاعات – خدمات ارائه دهندۀ اطلاعات دقیق در مورد نقایص – را پر کنید و با توضیح: «آلوده!» یا «پردازش مجدد نشده»، به شرکت خدمات ارسال کنید.
بارگیری دستگاه شستشو – ضدعفونی آندوسکوپ (EWD)
- اکثر «EWD»ها می‌توانند دو آندوسکوپ را در خود جای دهند.
- درب محفظۀ پاکسازی EWD را باز کنید و سینی را بیرون بکشید.
- سبد بالایی را بلند کنید.
- آندوسکوپ را روی قفسه‌ها و تکیه‌گاه‌های ارائه شده توسط تولیدکننده قرار دهید (موقعیت امن در تمام مدت زمان پردازش مجدد را تضمین می‌کند؛ در صورت مجهز بودن EWD به «پاسخگر خودکار»، می‌توانید آن را در مستندات EWD بخوانید).
- دستورالعمل‌های خاص، مانند: تعیین موقعیت برونکوسکوپ، رینوسکوپ، سیستوسکوپ و غیره باید به طور جداگانه اجرا شوند.
- مجموعه لوله‌های مربوطه، برای اتصال آندوسکوپ را انتخاب کنید.
- آداپتور اتصال کانال هوا / آب و همچنین مکش را به داخل محفظۀ دریچۀ اندوسکوپ فشار دهید.
- آداپتور دوم را برای ورودی کانال بیوپسی تنظیم کنید.
- در صورت امکان، آداپتور لولۀ اضافی را در کانال پاکسازی اضافی قرار دهید (کولوسکوپ، گاستروسکوپ اضطراری)
- در صورت امکان، آداپتور لولۀ آلباران را در کانال پاکسازی اضافی آندوسکوپ ERCP قرار دهید.
- در صورت امکان، اهرم آلباران را به موقعیت وسط ببرید.
- آداپتور را برای تست نشتی بر روی درپوش محافظ آب قرار دهید، لولۀ تغذیه (لولۀ ورودی / شلنگ) را در اطراف کنسول مرکزی بپیچید (از آسیب رساندن به لوله، به هنگام بارگیری سینی در محفظۀ پاکسازی جلوگیری می‌کند).
بررسی‌هایی که باید انجام شوند:
- قرارگیری ایمن تمامی قطعات آندوسکوپ، در تکیه‌گاه‌ها و قفسه‌های ارائه شده با توجه ویژه به انتهای دیستال
- توانایی چرخ‌های هدایت‌کننده برای حرکت آزادانه به بالا / پایین و چپ / راست (هر دو اهرم قفل رو به جلو در موقعیت «F»)
- مکانیسم سفت‌کننده در کولوسکوپ در موقعیت صفر
- اهرم آلباران در آندوسکوپ‌های ERCP در موقعیت وسط
- اتصال ایمن تمامی آداپتورها
- درب محفظۀ پاکسازی را با دقت ببندید و از عدم وجود مقاومت اطمینان حاصل کنید (ضدعفونی بهداشتی دست و تعویض دستکش).
برنامۀ ضدعفونی EWD را انتخاب کرده و شروع کنید
- برنامۀ EWD را طبق دستورالعمل تولیدکننده یا به شرح مشخص شده توسط مرکز آزمایش، انتخاب و شروع کنید (در صورت لزوم، شناسۀ کاربر را اسکن کنید).
خارج کردن آندوسکوپ ضدعفونی شده از EWD
- ضدعفونی بهداشتی دست، دستکش یکبارمصرف، پیش‌بند یکبارمصرف!
- نمایشگر و نسخۀ چاپی EWD را بررسی کنید (= ضدعفونی شده).
- درب محفظۀ پاکسازی EWD را باز کنید، واحد بیرون کشنده را با سبد تا حد توقف خارج کنید، به بررسی این موضوع بپردازید که: «آیا تمام اتصالات پاکسازی و تست‌کننده‌های نشت، روی آندوسکوپ وصل بوده‌اند یا خیر؟»
- پس از بررسی استقرار صحیح تمامی اتصالات در جای خود، اتصالات پاکسازی و تست‌کنندۀ نشتی را جدا کنید.
- تمیزی، خشکی و قابلیت عملکردی را بررسی کنید.
- آندوسکوپ را آزاد کنید (به طور موقت: انتشار قطعی تنها در محل معاینه، توسط پزشک یا دستیار اجرا کنندۀ آزمایش عملکردی). نکته: برای مستندات انتشار، ورودی دستی نسخۀ چاپی دستۀ EWD را وارد کنید.
- در صورت لزوم، عمل خشک کردن را بیشتر با هوای فشرده انجام دهید (احتمالاً با استفاده از الکل برای تسریع خشک شدن). ضروری است که اندوسکوپ‌های تحت پردازش مجدد، بین معاینات متوالی سریع خشک شوند.
- اگر EWD مجهز به برنامه‌ای برای ضدعفونی خود باشد، این برنامه حداقل یک بار در هفته باید اجرا شود! (ترجیحاً روزهای دوشنبه و قبل از معاینات)
ذخیره‌سازی آندوسکوپ‌های انعطاف‌پذیر
- نگهداری با آویزان کردن در کابینت (ترجیحاً کابینت خشک‌کن): کابینت و کابینت خشک‌کن را همیشه بسته نگه دارید!
- آندوسکوپ را به طور ایمن در تکیه‌گاه قرار دهید.
- انتهای دیستال آندوسکوپ (اپتیک!) را با دقت به حالت آویزان در بیاورید.
- درپوش محافظ آب را از کانکتور منبع تغذیه بردارید (در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید) و مورد دوم را در محفظۀ کناری کابینت خشک‌کن قرار دهید.
- آندوسکوپ را بدون دریچه‌های متصل نگهداری کنید.
- نسخۀ چاپی EWD را تهیه نمائید.
- آندوسکوپ‌هایی که به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید قبل از استفاده، مجدداً پردازش شوند.
- ممکن است استریل کردن برونکوسکوپ‌های اضطراری، پس از پاکسازی و ضدعفونی آن‌ها، مفید باشد تا ماندگاری طولانی‌تر آن‌ها تضمین شود. از پردازش مجدد در فرکانسی معین اجتناب گردد.
هرگز آندوسکوپ‌ها را در حالت خوابیده در داخل جعبۀ حمل و نقل یا کشو قرار ندهید.